Historia budynku Kościoła Radzionkowskiego

Kościół z lotu ptaka (fot. T Zając)
Kościół z lotu ptaka (fot. T Zając)

Jest rzeczą bardzo prawdopodobną, że już w X wieku za czasów św. Wojciecha, znajdująca się na miejscu dzisiejszego kościoła świątynia pogańska, stała się pierwszą świątynia chrześcijańską. Ze źródeł historycznych wynika, że parafia radzionkowska powstała niedługo przed rokiem 1362, gdyż w tym właśnie roku rezyduje już w Radzionkowie proboszcz, który ma na imię Henryk. Jednak o dacie zbudowania pierwszego kościoła nic dokładnie nie wiadomo. Ze znanych danych historycznych można wywnioskować, że drugi kościół zbudowano w Radzionkowie około roku 1473 w czasie gdy Górny Śląsk odbudowano po spustoszeniach dokonanych przez Husytów.

Gdy około roku 1540 Radzionków został sprzedany protestanckiej rodzinie Horników, ta sprowadziła do wsi pastora protestanckiego protestanckiego oddała mu kościół dla sprawowania kultu. Panująca wtedy zasada cuius regio eius religio (czyja władza tego religia) sprawiła, że mieszkańcy Radzionkowa zostali zmuszeni do przyjęcia protestantyzmu.

W roku 1629 mocą edyktu cesarskiego kościoły uprzednio zabrane katolikom zostały im zwrócone, radzionkowski także.

Poreformacyjny zamęt religijny, ustawiczne konflikty proboszczów z właścicielami tutejszych dóbr, może czasem za mała gorliwość duszpasterska sprawiła, iż w latach 1736-1738 parafia pozostawała bez stałego duszpasterza. Ustabilizowanie kościoła i życia duchowego wiernych okazało się w następnych latach rzeczą bardzo trudną, tak trudną, że żaden ksiądz nie mógł się zdecydować na pracę duszpasterską w Radzionkowie.

W roku 1738 proboszczem radzionkowskim został ks. Szymon Kuczewicz, kapłan bardzo gorliwy i dbający o dom Boży. Przez długie lata przeprowadzał prace remontowe i upiększał kościół.

W roku 1835 kościół znów wymagał remontu, a wieża nawet groziła zawaleniem. Kolejny remont przeprowadza ks. prob. Augustyn Mastalski. Przybywszy do Radzionkowa w roku 1858 uznał potrzebę budowy nowego kościoła, gdyż stary kościół był za mały.

25 sierpnia 1871, po trwajacych 12 lat pertraktacjach, postanowiono zbudować kościół. Ponieważ nowa świątynia miała stanąć na miejscu starej, na polu za organistówką (dzisiejsze Katolickie Centrum Młodzieży) wybudowano kościółek tymczasowy (od 4 kwietnia – do 2 maja 1872). Stary kościół rozebrano - 21 czerwca 1872 - nic już po nim nie zostało.

Fundamenty pod nowy kościół zaczęto kopać 24 czerwca 1872; pierwszy kamień położono 4 lipca tegoż roku; 11 sierpnia 1872 uroczyście położono kamień węgielny.
Kościół parafialny został zbudowany w stylu neogotyckim, według projektu budowniczego Herzoga z Tarnowskich Gór.

Wnętrze kościoła (fot. M. Szmidt)
Wnętrze kościoła (fot. M. Szmidt)
 
Kościół od strony probostwa (fot. M. Szmidt)
Kościół od strony probostwa (fot. M. Szmidt)
 

Dzięki bezinteresownej a wytężonej pracy parafian oraz dotacjom hr. Henckel de Donnersmarck z Nakła, budowa kościoła trwała niewiele ponad 3 lata. Z powodu kulturkampfu uroczystą konsekrację zastąpiono prostym poświęceniem, którego dokonał Proboszcz i dziekan z Piekar ks. Bernard Purkop (1808-1882) w obecności 13 księży w uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP – 8 grudnia 1875 roku.

Uroczysta konsekracja kościoła odbyła się dopiero 16 czerwca 1896 r., a dokonał jej książę biskup wrocławski kardynał Georg Kopp.

Wymiary kościoła są następujące:
długość - 55,92 m
szerokość- 20,40 m
wysokość nawy głównej - 15,85 m
wysokość naw bocznych - 7,84 m
wysokość wieży - 61,42 m.

Ołtarze są wykonane w drewnie, rzeźbione w stylu neogotyckim w latach 1875-1880.

Kościół jest obiektem zabytkowym.

Projekt kościoła
Projekt kościoła
 

 

Rocznica 140 lat poświęcenia kościoła  (relacja J. Glanc)

Jubileuszowy tort (fot. J. Glanc)
Jubileuszowy tort (fot. J. Glanc)
 
Obraz naszego kościoła- prezent dla ks. biskupa (fot. J. Glanc)
Obraz naszego kościoła- prezent dla ks. biskupa (fot. J. Glanc)
 
 
Okolicznościowa wiązanka w hołdzie budowniczemu (fot J. Glanc)
Okolicznościowa wiązanka w hołdzie budowniczemu (fot J. Glanc)
 
Uroczysta Suma (fot. J. Glanc)
Uroczysta Suma (fot. J. Glanc)
 
Koncert Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk" fot. 1 (fot. J. Glanc)
Koncert Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk" fot. 1 (fot. J. Glanc)
 
Koncert Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk" fot. 2 (fot. J. Glanc)
Koncert Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk" fot. 2 (fot. J. Glanc)

Dokładnie 6 grudnia 2015 roku - świętowaliśmy 140-lecie poświęcenia naszego kościoła.
Najpierw była uroczysta suma o godz. 10.00, której przewodniczył i homilię wygłosił ks. bp Adam Wodarczyk. Był efektowny jubileuszowy tort, piękny obraz naszej światyni - prezent dla ks. Biskupa oraz hołd złożony budowniczemu - ks. prob. Augustynowi Mastalskiemu.
O godz. 17.30 rozpoczął się zaś koncert "Bogurodzica" Zespółu Pieśni i Tańca „Śląsk”. W prezbiterium stanęło 40 śpiewaków i solistów, zaś przed balaskami zasiadło ponad 20 muzyków. Najpierw wybrzmiały strofy tytułowej „Bogurodzicy” – najdawniejszej polskiej pieśni religijnej a zarazem arcydzieła poezji średniowiecznej. Kontynuacją wątku maryjnego była bliska sercu radzionkowian pieśń: „Matko Piekarska”. Potem kościół przepełniły wzniosłe tony: „Z dawna Polski Tyś Królową”, wielce cenione przez Legiony Piłsudzkiego oraz utwór: „Po górach, dolinach”, będącą polskojęzyczną wersją pieśni sanktuarium w Lourdes, autorstwa o. Gaignes’a z Lucon. Nie mogło także zabraknąć „Modlitwy Pańskiej” oraz szlachetnej klasyki. Słuchacze usłyszeli więc hymn: „Panis Angelicus” (Chleb anielski), którego autorem jest sam św. Tomasz z Akwinu, zaś aranżację muzyczną stworzył Cesar Franck. Potem zabrzmiały utwory Georga F. Haendla: „Sanctus” oraz porywające „Alleluja” z Oratorium „Mesjasz”.
Słuchacze mieli też niecodzienną możliwość włączenia się w śpiew Zespołu „Śląsk”. Razem wykonano więc papieską „Barkę”, do której słowa napisał w 1974 r. salezjanin, ks. Stanisław Szmidt oraz pieśń „Czarna Madonna”, autorstwa jasnogórskiej kompozytorki Alicji Gołaszewskiej.
Nie sposób wymienić wszystkich wykonanych utworów. Nie ulega jednak wątpliwości, że koncert był fascynującym i wzruszającym przeżyciem, w którym artyzm sztuki muzycznej i wokalnej łączył się z modlitwą. Słuchacze nie szczędzili braw artystom, którzy następnego dnia wyruszali w kolędowe tournee po USA i Kanadzie.

 

O Radzionkowie i parafii Radzionków